Frances Mary Dulcie Llewellyn-Jones

Man geni: Llandow

Gwasanaeth: Gyrwraig, WRAF, 1918:11:13

Marwolaeth: Ysbyty Milwrol Mexborough, Yorkshire, Influenza / Y Ffliw?

Cofeb: Nghladdfa Christchurch, , Casnewydd, Sir Fynwy

Nodiadau: 22 mlwydd oed. Merch y Parch. David Ernest Llewellyn-Jones a Frances Eliza Sophia o Ficerdy Maendy, Casnewydd.

Cyfeirnod: WaW0093

Bedd Dulcie Llewellyn-Jones

Bedd Dulcie Llewellyn-Jones, Claddfa Christchurch, Casnewydd

Gwasanaeth Frances Llewellyn-Jones

Cofnod o wasanaeth Frances Llewellyn-Jones

Adroddiad papur newydd

Adroddiad papur newydd am farwolaeth Frances Llewellyn Jones

Rhestr Anrhydedd Casnewydd

Enw Dulcie Llewellyn-Jones ar Restr Anrhydedd Casnewydd

Margaret Ann Lloyd

Man geni: Treforys 1894

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Nodiadau: Margaret Ann Lloyd o Dreforys (ar y chwith) a ffrind (anhysbys) pan oeddent yn gweithio yn Ffatri Ffrwydron Rhyfel Mannesman yn cynhyrchu sieliau yn Nhreforys - oedran 20au cynnar tua 1914-8

Cyfeirnod: WaW0084

Margaret Ann Lloyd (L) a ffrind

Margaret Ann Lloyd (yn eistedd) a ffrind, Ffatri Ffrwydron Mannesman, Treforys, tua 1915 neu 1916

Gertrude Madley

Man geni: Llanelli, 1892

Gwasanaeth: Nyrs staff, QAIMNS Reserve / Wrth gefn, September 1916 - May 1920

Nodiadau: Roedd Gertrude Madley yn ferch i rolerwr yn y gwaith tun, a gweithiai yn y gwaith hwnnw cyn hyfforddi’n nyrs yn Abertawe yn 1913. Ymunodd â Gwasanaeth (wrth gefn) Nyrsio Milwrol Ymerodrol y Frenhines Alexandra yn nyrs staff ym mis Medi 1916. Yn ddim ond tair ar hugain oed roedd ymhlith y nyrsys ieuengaf i wasanaethu gyda’r Adfyddin yn ystod y Rhyfel Mawr. Gwasanaethodd ym Malta i ddechrau ac yna yn Ffrainc, 1918 – 1920.

Ffynonellau: http://greatwarnurses.blogspot.co.uk/2014/09/from-small-acorns-mighty-oaks-grow.html

Cyfeirnod: WaW0098

Gertrude Madley yn Ffrainc 1919

Nyrs Staff Gertrude Madley QAIMNS yn Ffrainc 1919

Alice Meldrum

Man geni: Trefor, Llangollen, 1880

Gwasanaeth: Nyrs staff, QAIMNS Reserve / Wrth gefn, 1914 - 1920

Nodiadau: Goroesodd Alice Meldrum pan suddodd Llong Ysbyty HMHS Anglia ar 17eg Tachwedd 1915. Roedd y llong yn cario dynion clwyfedig o Boulogne i Folkestone pan drawodd ffrwydryn. Yn ei hadroddiad disgrifia Alice sut y carion nhw gymaint â phosibl i fyny ar y dec, a sut y taflodd y rhai oedd yn gallu eu hunain i’r môr. Gostyngwyd eraill i fad achub, ond yn anffodus dim ond un bad y llwyddwyd i’w ostwng gan fod y llong yn suddo mor gyflym. Cadwodd y cleifion eu pennau’n rhyfeddol, meddai. Doedd dim panig o gwbl, a phan gofir eu bod yn dioddef o aelodau wedi’u torri, clwyfau difrifol a thrychiadau ym mhob achos bron, mae’n destament i’w gwir ysbryd, eu gwroldeb a’u dewrder, oherwydd mae’n rhaid eu bod yn dioddef poenau arteithiol. Pan oedd y criw yn hollol fodlon nad oedd yn bosibl o gwbl i gael rhagor o gleifion allan, oherwydd erbyn hyn roedd trwyn y llong wedi mynd dan y d?r, a dim ond y starn uwchben y d?r, gyda’r propelorau yn troi’n gyflym tu hwnt ac yn ein dallu ag ewyn, yna aethant i lawr ar y llyw a neidio i’r môr. Achubwyd tri chant o’r clwyfedig a’r criw gan longau’r llynges a llongau eraill a oedd yn yr ardal. Disgrifia Alice ochr ddoniol y sefyllfa hefyd, oherwydd bydden nhw wedi edrych yn rhyfedd iawn yn y dilladach gwahanol a gawsent gan swyddogion a dynion y llongau distryw, a wnaeth bopeth y gallent i ofalu amdanynt. Pwysleisia nad yw 40 munud yn y d?r yn Nhachwedd y math o ymdrochi y byddai llawer yn dewis ei wneud. Ar ôl pryd da o fwyd ar y Trên Ambiwlans, cyn pen dim roeddent ar eu ffordd i Lundain. Enillodd Alice Meldrum y Groes Goch Frenhinol ac ysgrifennodd adroddiad byr am ei phrofiadau. Treuliodd weddill y Rhyfel yn gweithio mewn ysbytai maes yn Ffrainc.

Ffynonellau: http://greatwarnurses.blogspot.co.uk/2009/11/sinking-of-hospital-ship-anglia.html

Cyfeirnod: WaW0101

Cofiant Alice Meldrum

Profiadau Bywyd ar Long Ysbyty adeg Rhyfel … cofiant Alice Meldrum

Cais i ymuno â’r QAIMNS

Cais Alice Meldrum i ymuno â’r QAIMNS

Alice Meldrum

Alice Meldrum VAD

Groes Goch Frenhinol

Groes Goch Frenhinol Alice Meldrum

Mary Morgan (née Corfield)

Man geni: Abertawe c.1890

Gwasanaeth: Nyrs, VAD

Nodiadau: Bu’r siaradwraig yn nyrsio yn adeilad yr YMCA yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Gweithient o 6 y bore tan 2 y prynhawn. Ymhen amser cawsant ystafelloedd sengl i fyny’r grisiau gan weithio o 6 tan 10.30 a chael cinio canol dydd. Gweithient yn galed iawn a gwneud fel y dywedid wrthynt. Roedd swyddogion y fyddin, ac roedd yn rhaid iddynt ddilyn eu gorchmynion e.e. sefyll i fyny. Aeth hi i’r wyrcws (ar Mount Pleasant) i ddechrau hyfforddi a bu wedyn yn ward ddamweiniau Ysbyty Abertawe - gwelon nhw lawer yno. Ai’r milwyr yn syth i’r YM o’r dociau neu’r orsaf, gan osgoi Llundain, fe ymddengys. Gwelon nhw anafiadau difrifol. Un peth roedd hi’n ei gasáu (doedd gwaed ddim yn ei phoeni) - oedd rhoi rhwymynnau ar socedi gwag llygaid. Roedden nhw’n gweithio’n galed.Doedd dim llawer ar gyfer merched ifanc - roedd rhai yn gyrru ceir … ac yn gwisgo caci. Doedd ei thad byth yn gadael iddi adael cartref, ond roedd nyrsio yn ystod y rhyfel yn wahanol. Rhoddodd e lwfans da o £60 y flwyddyn iddi. Cynghorodd hi i edrych ar ei hôl ei hun a pheidio mynd i ddyled. Roedd hi’n caru (nyrsio). Roedden nhw’n tynnu’u pwysau. Roedd yn rhaid iddynt gymryd gorchmynion oddi wrth bobl y byddent wedi codi’u trwynau arnynt gynt. Dim ond Minteioedd Atodol Gwirfoddol (VADs) oedden nhw. Rhyfel yw rhyfel. Cadwon nhw mewn cysylltiad â llawer o’r dynion.

Ffynonellau: Recorded at Bloomfield Care Home, Sketty by Jenny Sabine, c. 1990

Cyfeirnod: WaW0124

Cerdyn y Groes Goch

Cerdyn cofnod y Groes Goch ar gyfer Mary Corfield

Cerdyn y Groes Goch (cefn)

Cerdyn cofnod y Groes Goch ar gyfer Mary Corfield

M Jane Owen

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Cofeb: Senotaff, Abertawe, Morgannwg

Cyfeirnod: WaW0041

Senotaff Abertawe

Enw Jane Jenkins, Senotaff Abertawe

Doris Patterson

Man geni: Abertawe

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Nodiadau: 34 oed. Bu Doris Patterson yn dyst i’r ffrwydrad a laddodd Gwenllian Williams ac Eleanor Thomas. Ni chafodd niwed er mai dim ond ‘dwy lath i ffwrdd ‘ yr oedd hi.

Cyfeirnod: WaW0095

Adroddiad tyst am ffrwydrad

Adroddiad papur newydd; adroddiad tyst – Doris Patterson o ffrwydrad, South Wales Daily Post 18 Ionawr 1919

A M Davies

Man geni: Llanharan

Gwasanaeth: Nyrs, Not known / anhysbys, 1915 - 1918 ?

Nodiadau: Treuliodd Miss Davies, a oedd yn nyrs broffesiynol, 18 mis yn gynnar yn y rhyfel yn Ysbyty’r Arglwyddes Hadfield yn Wimereux, Ffrainc (yn ddiweddarach Ysbyty Rhif 5 y Groes Goch Brydeinig). Yna gweithiodd yn yr Ysbyty Gymreig yn Netley. Gwobrwywyd hi â’r Groes Goch Brydeinig yn Ionawr 1918.

Cyfeirnod: WaW0393

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am wobrwyo Nyrs A M Davies â’r Groes Goch Brydeinig. Glamorgan Gazette 18 Ionawr 1918

Ladas May (Known as Gladys WAAC / in Gelwid yn Gl Powell ( later Pritchard)

Man geni: Cwmaman

Gwasanaeth: Gweithwraig, WAAC/QMAAC, 24/05/1918 - 11/02/1920

Nodiadau: Roedd Ladas Powell dan oedran pan ymunodd â’r WAAC. Bu’n gwasanaethu yng ngwersyll Stonar, ger Sandwich, swydd Caint. Cadwodd Ladas, neu Gladys fel y’i gelwid yn y WAAC) albwm o luniau a dogfennau yn ogystal â chyfraniadau gan ffrindiau a chydweithwyr.

Cyfeirnod: WaW0044

Ladas May Powell

Ladas (Gladys) Powell yn ei dillad gwaith

Ffotograff 7.11.19

' A few of the knuts …'

Dogfen ryddhau

Tystysgrif ryddhau o'r QMAAC ar derfyn ei chyfnod yn y swydd

Bathodyn QMAAC

Bathodyn QMAAC Ladas Powell rn

Trwydded Deithio

Trwydded Deithio 27.11.19

Arvona (Fona) Powell Jones

Man geni: Gorseinon 10fed Gorffennaf 1913

Gwasanaeth: Plentyn

Nodiadau: Cadarnhaodd Fona ei chyfeiriad a’i dyddiad geni: Gorffennaf 10fed 1913. Adroddodd stori am ei mam adeg y Rhyfel Byd Cyntaf yn gofyn iddi, pan gafodd ei thad ‘call-up’, ‘ Ych chi ddim am i’ch tad fynd i ryfel ych chi?’ a hithau’n ateb ‘Ww - ydw!’ achos roedd hi wedi gweld ei hwncwl – ac yntau ar y môr - mewn iwnifform a chwisl am ei wddwg. Credai y byddai ei thad felly yn cael chwisl ac iwnifform hefyd. Felly roedd wrth ei bodd i feddwl y byddai ei thad yn cael iwnifform a chwisl. Ond mae’n cofio wyneb ei mam yn cwympo ‘O! oedd hi’n siomedig ofnadw bo fi wedi gweud bo fi’n moyn i 'nhad fynd i ryfel.’ Ond roedd ei thad yn gweithio yn y gwaith dur ac roedd angen dur adeg y rhyfel ac felly yno fuodd e drwy’r rhyfel. Ond roedd ei thad yn gweithio yn y gwaith dur ac roedd angen dur adeg y rhyfel ac felly yno fuodd e drwy’r rhyfel.Enwau ei rhieni oedd Mary Ann Powell a Richard Jones; ei thad o Gydweli a’i mam o ardal Gorseinon. Bu ei thad yn gweithio yn y gwaith dur yng Nghydweli hefyd.Sonia hefyd am wncwl iddi, Brynmor, oedd yn y llynges ond roedd yn gas ganddo’r rhyfel. Ar derfyn y rhyfel rhoddodd e’i ddillad llynges i’w mam a dweud wrthi am wneud beth fynnai hi â nhw. Gwnaeth hithau ffrog i Fona o’r bell-bottoms - o ‘serge’ ac ychwanegodd flodau yn addurn. Byddai’n ei gwisgo drwy’r amser - i’r capel a phopeth. Roedd hi tua 5-6 oed ar y pryd. Mae’n cofio ei gwisgo a siglo ar gangen colfen ynddi. Collwyd brawd ei mam (Tom – 1915 o restr achau’r teulu) yn ystod y Rhyfel – o deiffoid pan oedd yn Crystal Palace. Mae llun ganddi o briodas adeg y Rhyfel a’r dynion mewn du i gyd i’w goffáu. Cafodd brawd arall ei mam (Baden) ei alw i fyny ond pan gyrhaeddodd y lle bwyta roedd platiau yn hedfan ar hyd y lle oherwydd roedd y Cytundeb Heddwch newydd gael ei arwyddo. A dyna’r cyfan welodd e o’r rhyfel. Cofia Fona hefyd sut y bu i’w mam, dros gyfnod y rhyfel, symud y model o eryr a oedd ar ben cloc tad-cu’r teulu a’i storio mewn dror, gan ei fod yn symbol ac atgof o’r Almaen. Ar derfyn y rhyfel rhoddwyd yr eryr yn ôl yn ei le priodol ar ben y cloc! rn ‘Mae cof yn beth od on’d yw e!’

Ffynonellau: fona_jones_gorseinon.wave_sound

Cyfeirnod: WaW0075

Priodas deuluol yn dangos Fona Jones yn aneglur ar y chwith rhes flaen.

Priodas deuluol yn dangos Fona Jones yn aneglur ar y chwith rhes flaen. Mae’r dynion i gyd mewn du i fwrnio marw ewyrth Fona, Tom a fu farw yn 1915

Mary Anne Jones née Powell, tua 1905

Mam Fona Jones, Mary Anne Jones née Powell yn fenyw ifanc.