Pollie (Mary) Williams (née Evans)

Man geni: Caergybi

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, 1914/10/21 – August 1918

Nodiadau: Roedd Pollie yn un o chwiorydd iau Katie (Catherine) Evans VAD [qv] a fu farw ar 16eg Hydref 1914. Ymunodd Pollie â’r VAD ddiwrnod wedi angladd ei chwaer. Yn Awst 1918 priododd Hugh Williams

Cyfeirnod: WaW0259

cerdyn cofnod y Groes Goch

Cerdyn Croes Goch Pollie Williams gynt Evans

Lythyr

Llythyr oddi wrth Pollie Evans at Agnes Conway o’r Is-bwyllgor Gwaith Menywod am ddarlun Katie. rn

Gwenllian Morris

Man geni: Aberystwyth ?

Gwasanaeth: Nyrs, TFNS, 1914 - 1918

Nodiadau: Roedd Gwenllian Morris yn nyrs ardal yn Nhreffynnon, yna yn Aberystwyth. Cafodd ei hanfon i ysbyty milwrol yn San Malo gyda’r Groes Goch Brydeinig yn Hydref 1914. Daliodd ddifftheria yno, ond gwellodd a gwirfoddolodd i ymuno ag Ysbyty Cronfa Gymorth Serbia yn 1915. Gweithiodd ei huned ym Malta a’r Dardanelles cyn cyrraedd Serbia. Cawsant eu cipio’n ystod gaeaf 1915/16 gan y fyddin Fwlgaraidd / Awstraidd, ond parhaodd i weithio yn bennaf gyda chleifion teifws. Ni wyddys pryd y dychwelodd i Brydain, ond derbyniodd ei medalau rhyfel yn 1921 (ar y cerdyn disgrifir hi yn Chwaer gydag Ail Uned Ffermwyr Prydain – dirgelwch*)
*Mae’r dirgelwch am y British Farmers Unit wedi ei ddatrys gan Nigel Callaghan, diolch yn fawr iddo. ‘Rwyf wedi rhyw fath o egluro’r sylw yng nghofnod Gwenllian Morris sy’n cyfeirio ati fel British Farmers Unit. Roedd yr uned yn bodoli mewn gwirionedd. Roedd o leiaf ddwy ohonynt, a ariennid gan arian a godwyd gan ffermwyr (British Farmers Red Cross Fund) ac roeddent yn Serbia yn 1915.’

Cyfeirnod: WaW0258

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cerdyn y Groes Goch ar gyfer Gwenllian Morris

Adroddiad papur newydd

Erthygl am waith Gwenllian Morris yn Ffrainc. Flintshire Observer 19 Tachwedd 1914

Adroddiad papur newydd

Erthygl am waith Gwenllian Morris gyda Chronfa Gymorth Serbia. Flintshire Observer 19eg Awst 1915

Adroddiad papur newydd a llun

Adroddiad darluniadol am amser Gwenllian Morris yn Serbia gan gynnwys ei charchariad. Cambrian News 11eg Chwefror 1916

Cerdyn medal

Cerdyn medal Gwenllian Morris lle nodir mai Ail Uned Ffermwyr Prydain oedd ei huned.

Lilly Huntley

Man geni: Bradford

Gwasanaeth: Nyrs, TFNS, 1914 - 1918

Nodiadau: Ganwyd Lilly Huntley yn Bradford a hyfforddodd yn Llundain. Roedd wedi bod yn gweithio yn Arolygwr i’r Swyddog Meddygol yn Adran Iechyd Caerdydd. Ymunodd â’r Groes Goch ar 1af Medi 1914 a chafodd ei hanfon i Gastell-nedd, yn nyrs staff i ddechrau ac yna’n chwaer. Enillodd Y Groes Goch Frenhinol. Ar ôl y Rhyfel daeth yn Bennaeth y gwasanaethau Bydwreigiaeth yng Nghaerdydd. Gwelir ei henw ar y Rhestr Anrhydedd yn Neuadd y Ddinas Caerdydd.

Cyfeirnod: WaW0263

Lilly Huntley

Y Chwaer Lilly Huntley, TFNS. Trwy garedigrwydd Archifau Morgannwg

Rhestr Anrhydedd, Neuadd y Ddinas Caerdydd

Enw Lilly Huntley ar Restr Anrhydedd Neuadd y Ddinas Caerdydd

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am gyflwyno’r Groes Goch Frenhinol i’r Chwaer Lilly Huntley, Herald of Wales and Monmouthshire Recorder 14eg Hydref 1916.

Aldwyth Katrin Williams

Man geni: Llanbedr-y-Cennin

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, 1914 - 1918

Marwolaeth: 1918/11/08, Influenza / Ffliw

Cofeb: Gladdfa St Tudno, Llandudno, Sir Gaernarfon

Nodiadau: Unig ferch rheithor Llanbedr-y-Cennin oedd Aldwyth. Ymunodd â’r VAD yn gynnar yn ystod y rhyfel, a gweithiodd dri niwrnod yr wythnos yn ysbytai’r Groes Goch yn Llandudno, yn coginio a glanhau yn ogystal â nyrsio. 26 mlwydd oed oedd hi pan fu farw.

Ffynonellau: http://historypoints.org/index.php?page=great-orme-grave-aldwyth-williams

Cyfeirnod: WaW0262

Bedd Aldwyth Williams

Bedd Aldwyth Katrin Williams, Eglwys Sant Tudno, Y Gogarth, Llandudno. Llun trwy garedigrwydd Laurence Manton

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am angladd Aldwyth Katrin Williams, Y Clorianydd 27 Tachwedd 1918. Argraffwyd adroddiadau cyffelyb yn Y Cymro a Y Dydd. rn

Elizabeth Thirza Gorvin

Man geni: Caerdydd ?

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, 1915 - 1919

Nodiadau: Gweithiai Thirza Gorvin yn wirfoddolwraig ddi-dal mewn Ysbytai yng Nghaerdydd a Sir Fynwy. Cafwyd y ddelwedd a’r wybodaeth trwy garedigrwydd Archifau Morgannwg

Cyfeirnod: WaW0266

Thirza Gorvin

Darlun wedi ei arwyddo o Thirza Gorvin yng ngwisg VAD. Trwy garedigrwydd Archifau Morgannwgrn

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cerdyn y Groes Goch ar gyfer Elizabeth Thirza Gorvin

Cerdyn cofnod y Groes Goch (cefn)

Cerdyn y Groes Goch ar gyfer Elizabeth Thirza Gorvin (cefn)rn

Katherine Conway-Jones

Man geni: Bangor

Gwasanaeth: Nyrs, TFNS, 1914 - 1917

Marwolaeth: After / Ar ôl 1947, Achos anhysbys

Nodiadau: Ganwyd Katherine Conway-Jones tua 1880 a hyfforddodd yn Leicester Infirmary a ailenwyd yn 1914 yn 5th Northern General Hospital (ac a newidiwyd yn ôl wedyn). Yn 1915 gwirfoddolodd i weithio tramor, gan wasanaethu’n gyntaf yn Ffrainc ac wedyn ar longau ysbyty yn gwasanaethu’r Dardanelles, yr Aifft, Mesopotamia a German East Africa. Penodwyd hi’n fetron ar HMHS Oxfordshire yn Ebrill 1916. Yn haf 1917 dwedwyd nad oedd yn addas i weithio yn y trofannau bellach, ond yn addas i wasanaethu yn yr Aifft, a dychwelodd i’r DU ar Maheno, llong ysbyty Seland Newydd, lle gwasanaethodd unwaith eto yn Fetron. Treuliodd weddill ei hamser yng Nghaerlŷr. Soniwyd amdani mewn adroddiadau deirgawith, ac enillodd y Groes Goch Frenhinol ail ddosbarth yn 1916 an ei gwaith yn y Dardanelles, a dosbarth cyntaf yn 1917 am ei dewrder pan ymosodwyd ar SS Tyndareus oddi ar Dde’r Affrig. Gwerthwyd ei medalau am £2,800 yn 2015. rnAr ôl gadael y TFNS yn 1919 ymfudodd i Ganada i sefydlu tyddyn ar Ynys Lulu, Vancouver, gyda Julia Hamilton, nyrs o Ganada a gwrddodd yn Salonica. rnCeir ffeil drwchus o bapurau swyddogol Katherine yn yr Archifau Cenedlaethol.

Ffynonellau: National Archives WO 399_10526

Cyfeirnod: WaW0273

HMHS Oxfordshire

Roedd Katherine yn fetron ar y llong hon, yn teithio drwy Gamlas Suez i India ac yn ôl i Dde a Dwyrain Affrica.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am wobrwyo Katherine Conway-Jones â’r Groes Goch Frenhinol, Y Dydd 22ain Mehefin 1917

Lythyr

Llythyr oddi wrth K C-J yn ceisio hawlio’n ôl -weithredol Lwfans Mesopotamia yr oedd gan nyrsys a fu’n gweithio i’r dwyrain o’r Suez hawl iddo. Gwrthodwyd hi, ond ymgeisiodd eto yn 1947.

Lythyr (cefn)

Llythyr oddi wrth K C-J yn ceisio hawlio’n ôl -weithredol Lwfans Mesopotamia yr oedd gan nyrsys a fu’n gweithio i’r dwyrain o’r Suez hawl iddo. Gwrthodwyd hi, ond ymgeisiodd eto yn 1947. (cefn)

Phyllis Marguerite Evans

Man geni: Llanelli

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, January 1915 - February 1919 /

Nodiadau: Gweithiodd Phyllis yn gyntaf yn gynorthwywraig ac yna’n nyrs yn Ysbyty’r Groes Goch Parc Howard, Llanelli. Enillodd y Groes Goch Frenhinol yn Chwefror 1918.

Cyfeirnod: WaW0271

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cofnod y Groes Goch ar gyfer Phyllis Evans

Cerdyn cofnod y Groes Goch (cefn)

Cofnod y Groes Goch ar gyfer Phyllis Evans (cefn)

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am wobrwyo Phyllis Evans â’r Groes Goch Frenhinol. Llanelly Star 23ain Chwefror 1918.

Mary Andrews

Man geni: Llansawel

Gwasanaeth: Nyrs, VAD ?

Nodiadau: Enillodd Mary Andrews y Groes Goch Frenhinol ym Mai 1919. Gwasanaethodd yn Ysbyty Milwrol Croesoswallt.

Cyfeirnod: WaW0272

Helen Beveridge

Man geni: Y Fenni ?

Gwasanaeth: Nyrs, Scottish Womens Hospitals, November 1916 - September 1919

Nodiadau: Ganwyd Helen yn 1887 a gwirfoddolodd ar gyfer Ysbytai Menywod yr Alban yn Nhachwedd 1916. Gadawodd am Salonica ar unwaith. Arhosodd yn Serbia hyd nes iddi gael ei hanfon adre yn glaf yn haf 1919. Enillodd fedal y Groes Goch Serbaidd Frenhinol am ei gwaith yno.

Cyfeirnod: WaW0274

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cerdyn cofnod y Groes Goch ar gyfer Helen Beveridge.

Cerdyn cofnod y Groes Goch (cefn)

Caption [Cy] Cerdyn cofnod y Groes Goch ar gyfer Helen Beveridge (cefn)

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am rodd o oriawr i Helen Beveridge yn Eglwys y Bedyddwyr Stryd Frogmore, Abergavenny Chronicle 24ain Tachwedd 1916

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am ddychweliad Helen o Serbia. Abergavenny Chronicle 26ain Medi 1919

Ezzelina Samuel

Man geni: Pontarddulais

Gwasanaeth: Nyrs, 1916 - 1919

Marwolaeth: February 1919 , Ysbyty Kemptown, Brighton, Bronchitis following influenza / Broncitis yn dilyn ffliw

Nodiadau: Roedd Ezzelina yn un o wyth plentyn Thomas Samuel, uwch-arolygydd Gweithfeydd Tunplat Clayton, Pontarddulais. Roedd hi’n sefyll ei harholiadau terfynol ar ôl hyfforddi yn nyrs yn Brighton pan aeth yn sal a bu farw, yn 24 oed.

Cyfeirnod: WaW0278

Adroddiad papur newydd a llun

Erthygl fer yn nodi marwolaeth Ezzelina, gyda darlun.rnHerald of Wales 1af Mawrth 1919

adroddiad papur newydd

Adroddiad am farwolaeth Ezzelina Samuel yn Brighton. Carmarthen Journal 7fed Mawrth 1919