Mair Jenkins

Man geni: Abertawe

Gwasanaeth: Plentyn

Nodiadau: Ffotograff adeg pen-blwydd efallai o Mair, 7 neu 8 oed. Ganwyd hi ar 18fed Ebrill 1908, ac mae’n gwisgo ‘gwisg nyrs’ newydd sbon.

Cyfeirnod: WaW0125

Mair Jenkins mewn gwisg nyrs

Mair Jenkins wedi ei gwisgo fel nyrs, tua 7 i 8 oed

C Lloyd

Man geni: Tonpentre

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Cofeb: Capel M C Jerusalem , Tonpentre, Morgannwg

Nodiadau: Ni wyddys unrhyw beth am Miss C Lloyd y gwelir ei hen war Restr Anrhydedd Capel Methodistiaid Calfinaidd Jerusalem, Tonpentre

Cyfeirnod: WaW0157

Restr Anrhydedd

Enw Miss C Lloyd, Restr Anrhydedd Capel Methodistiaid Calfinaidd Jerusalem, Tonpentrernrn

Mary Ellen Hopkins (Roderick)

Man geni: Aberteifi, 1886

Gwasanaeth: Arthrawes

Nodiadau: Hyfforddodd Mary yn athrawes yng Ngholeg Hyfforddi Abertawe. Roedd yn byw yn Llanelli ac yn dysgu ym Mhorth tywyn tan iddi briodi John Aneurin Roderick yn 1916. Mae ei halbwm lofnodion fel myfyrwraig wedi goroesi, ac mae’n ddrych o’i ffrindiau.

Cyfeirnod: WaW0130

Mary Hopkins c.1916

Mary Hopkins tua amser ei phriodas, 1916

Tudalen o’r albwm

‘An ‘Old Dorm’ Trinity’

Tudalen o’r albwm

‘4 EVENINGS – 1 WK IN BRITON FERRY’

Elizabeth Humphreys

Man geni: Pont-y-pŵl

Gwasanaeth: Mam

Nodiadau: Roedd tri mab Elizabeth Humphreys, Charles, George ac Owen, yn filwyr. Dim ond George oroesodd y Rhyfel. Gydag Elizabeth, yn hytrach na’i gŵr, y byddai Swyddfa’r Rhyfel yn cyfathrebu, a’i henw hi oedd ar ewyllysiau maes y gad ei mab.

Cyfeirnod: WaW0135

Elizabeth a George Humphreys

Elizabeth Humphreys gyda’i mab, y Gyrrwr George Humphreys (yr unig un o’i thri mab i oroesi’r rhyfel). 1915 neu 1916.

Llythyr swyddogol i Elizabeth Humphreys

Llythyr o Swyddfa’r Rhyfel at Elizabeth Humphreys yn cydnabod mai hi oedd ‘unig etifedd’ ei diweddar fab Charles

Ewyllys maes y gad G Humphreys (cefn)

Cefn ewyllys George Humphreys, yn dangos ei lofnod a’r dyddiad 1/8/15

Ewyllys maes y gad G Humphreys

Ewyllys gan George Humphreys yn gadael ei holl arian I’w fam Elizabeth Humphreys

Llythyr oddi wrth Cofrestriadau Beddau

Llythyr at Elizabeth Humphreys am fedd ei mab Owen.

Bedd Owen Humphreys

Ffotograff swyddogol o fedd Owen Humphreys, claddfa Danube Post ger Thiepval.

Edith Phillips (Humphreys)

Man geni: Pont-y-pŵl

Gwasanaeth: Cariad

Nodiadau: Roedd Edith yn ffrindiau gyda’r teulu Humphreys (gweler Elizabeth Humphreys). Byddai Owen a George Humphreys yn ysgrifennu ati’n gyson, a rhoddodd Owen rosari a ddarganfu ar faes y gad iddi. Lladdwyd Owen yn Nhachwedd 1916. Priododd Edith George yn 1923.

Cyfeirnod: WaW0136

Edith (née Phillips) a George Humphreys

Ffotograff priodas o Edith (née Phillips) a George Humphreys gydag aelodau’r teulu. Mae hi’n eistedd ar y dde, gyda George yn sefyll y tu ôl iddi. 1923

Rosari

Rosari a ddarganfuwyd ar faes y gad gan Owen Humphreys ac a roddwyd i Edith Phillips.

Cerdyn post

Cerdyn post oddi wrth George Humphreys ar Edith Phillips, dyddiedig 20fed Mawrth 1915

Cerdyn post o faes y gad

Cerdyn post o faes y gad a anfonwyd at Edith Phillips gan Owen Humphreys, Medi 8fed 1916.

Augusta Devisch (née Dekien)

Man geni: Gwlad Belg

Gwasanaeth: Ffoadur, gwraig

Marwolaeth: 2il Chwefror 1916, ‘long and lingering illness’/ ’salwch hir a throfaus’

Nodiadau: Roedd Augusta, a aned tua 1895, ffoadur o Wlad Belg yn byw gyda’i gŵr Edward, dau lys-blentyn ac aelodau eraill y teulu yn Adeiladau Siloa, Aberdâr. Addolai’r gymuned yng Nghapel Siloa a ganiatái i’r Catholigion Belgaidd ddefnyddio’r adeilad.

Ffynonellau: Aberdare leader 12th February 1916

Cyfeirnod: WaW0137

Aberdare Leader

Adroddiad papur newydd am yr angladd

Mary Anne James

Man geni: Llanelli?

Gwasanaeth: Mam

Nodiadau: Llythyr gan Mary Anne James (1876-1960) o Lanelli at ei mab Idwal yn nodi ei galar o golli ei mab Brynmor, gyrrwr gyda’r Peirianwyr Brenhinol ac a fu farw ar 16eg Mawrth 1917. Yn drasig lladdwyd Idwal yntau ar 4ydd Gorffennaf 1917 yn Ypres.

Cyfeirnod: WaW0145

Llythyr

Llythyr gan Mary Anne James (1876-1960) o Lanelli at ei mab Idwal

Lythyr

Llythyr gan Mary Anne James (1876-1960) o Lanelli at ei mab Idwal

Elizabeth Edmunds

Gwasanaeth: Prif Arolygydd Lles Menywod, Ffatri Bowdwr Genedlaethol Pen-bre

Nodiadau: Prif Arolygydd Lles Menywod, Ffatri Bowdwr Genedlaethol Pen-bre (Ffatri Arfau Rhyfel). Enillodd yr MBE yn Ionawr 1919.

Cyfeirnod: WaW0139

Elizabeth Edmunds

Elizabeth Edmunds, Elizabeth Edmunds, prif Arolygydd Lles y Menywod, Ffatri Bowdwr Genedlaethol, Pen-bre

Cefn ffotograff Elizabeth Edmunds

Etheldreda Morris

Man geni: Penbryn

Gwasanaeth: Prif Arolygydd Lles menywod, Ffatri Bowdwr Genedlaethol, Pen-bre

Nodiadau: Enillodd Etheldreda, merch y bardd Cymreig, Lewis Morris, yr MBE am ei gwaith ym Mhen-bre, mewn llythyr a arwyddwyd gan Winston Churchill a oedd yn Weinidog Arfau Rhyfel 1917-1919.

Cyfeirnod: WaW0147

Etheldreda Morris

Etheldreda Morris (cefn)

Letter

Llythyr a arwyddwyd gan Winston Churchill yn dyfarnu’r MBE i Etheldreda Morris. Mai 1918.

Elzabeth Francis (Hopkin)

Man geni: Coity, Penybont-ar-Ogwr

Gwasanaeth: Merch fferm

Nodiadau: Ganed Elizabeth yn 1898 ac roedd hi’n ail ferch fermwr a chigydd. Roedd ganddi nifer o frodyr a chwiorydd iau. Gadawodd hunangofiant a ysgrifennwyd yn 1981.‘… Cadwem forwyn bob amser, hynny yw nes i mi adael yr ysgol yn 14 oed. Roedd fy mam yn falch i’m cael gartref gan ein bod wedi cael anhawster cadw morynion am ein bod mor anghysbell.‘ Symudodd y teulu i Langrallo yn 1914, lle bu hi’n helpu gyda gwaith tŷ ac yn y llaethdy. Galwyd ei brawd hŷn i’r fyddin yn 1916. Dywed eu bod arfer anfon parseli o fwyd, sigarennau yr arferent eu gwnïo i lieiniau a.y.b. ato. Goroesodd y rhyfel yn ddi-anaf. Priododd Elizabeth yrrwr injan, Cadwaladr Ivor Hopkin, yn 1925.

Cyfeirnod: WaW0131

Elizabeth Hopkin

Elizabeth Hopkin tuag amser ei phriodas